Titreşim Analizi

Titreşim Analizi Nedir? Neden Önemlidir?

Titreşim analizi, makinelerde meydana gelebilecek arızaların erken teşhisi için kullanılan bir kestirimci bakım yöntemidir. Bu yöntem, makinelerin normal çalışma sırasında ürettiği titreşim verilerini analiz ederek, herhangi bir sorun oluşmadan önce arızaları tespit etmeyi sağlar. Elektrik motorları, pompalar, kompresörler, jeneratörler gibi döner ekipmanların düzgün çalışıp çalışmadığını anlamak için titreşim analizi oldukça etkilidir.

Titreşim Analizi Nasıl Yapılır?

Titreşim analizi, döner makinelerin titreşim seviyelerinin düzenli olarak ölçülmesiyle gerçekleştirilir. Ölçüm yapılacak noktalar, makinenin gövdesi üzerinde, özellikle de rulman yataklarına en yakın yerlerden alınmalıdır. Makinenin yataklarına ulaşılamadığı durumlarda, gövdeden alınan ölçümler de kullanılabilir. Titreşim verilerinin doğru bir şekilde alınabilmesi için makine çevresindeki mobilitenin de dikkatle incelenmesi gerekir.

Titreşim Analizinde Kullanılan Temel Terimler

1. Deplasman: Bir yapının referans noktasına göre hareket mesafesidir. Yani, titreşim sırasında bir parçanın ne kadar hareket ettiğini gösterir.
2. Hız: Deplasmanın zamanla ne kadar hızlı değiştiğini ifade eder.
3. İvme: Hızın zamana göre değişim oranıdır ve genellikle titreşimin şiddetini anlamak için kullanılır.
4. Frekans: Titreşim olgusunun bir saniye içinde kaç kez tekrarlandığını gösterir.
5. RPM (Rotations Per Minute): Dakikada gerçekleşen dönüş sayısıdır. Döner makinelerde bu değer titreşim analizi için kritik bir parametredir.

Titreşim Analizi ile Tespit Edilebilecek Arızalar

1. Balanssızlık: Balanssızlık, dönen bir parçanın ağırlık merkezinin dönme ekseninden farklı olması durumunda ortaya çıkar. Hatalı montaj, aşınma, kırılan parçalar veya makinenin üzerinde biriken tortular balanssızlık sebebi olabilir. Titreşim analizinde balanssızlık, spektrumda dönüş frekansında (1xRPM) bir pik olarak kendini gösterir.

2. Kaplin Ayarsızlığı (Eksenel Kaçıklık): Kaplin ayarsızlığı, makinenin döner parçalarının düzgün hizalanmaması durumudur. Bu sorun titreşim spektrumunda, genellikle 1xRPM veya 2xRPM frekanslarında yüksek titreşim genlikleri olarak kendini gösterir.

3. Mekanik Gevşeklik: Titreşim analizi ile tespit edilebilecek bir diğer arıza tipi de gevşekliktir. Yapısal veya mekanik gevşeklik, makine parçalarının düzgün çalışmamasına sebep olur. Bu durum, spektrum grafiğinde düzensiz sinyaller ve geniş frekans bantlarında yüksek titreşim değerleri ile kendini gösterir.

4. Rulman Arızaları: Rulmanlar, döner makinelerin kritik parçalarıdır ve zamanla aşınarak titreşim verilerinde belirgin sinyaller oluştururlar. Erken dönemde tespit edilmezse, rulman arızaları daha büyük sorunlara yol açabilir. Rulman arızaları, spektrumda geniş bant enerjisi yığılmaları ve harmoniklerin görünmesiyle teşhis edilir.

Titreşim Analizi ile Arıza Önleme

Titreşim analizi, makinelerin planlı ve kestirimci bakımlarının yapılmasına olanak tanır. Bu yöntem, arızaların erken tespit edilmesiyle daha büyük sorunların önlenmesine yardımcı olur. Özellikle sanayi tesislerinde, elektrik santrallerinde ve üretim hatlarında titreşim analizi kullanılarak işletme sürekliliği sağlanabilir.

Örneğin, nükleer santrallerde küçük bir rulman arızası bile büyük kazalara yol açabilir. Titreşim analizi sayesinde bu tür arızalar erken aşamada tespit edilip giderilerek olası büyük felaketlerin önüne geçilebilir. Aynı şekilde, üretim tesislerinde makinelerin düzenli titreşim analizine tabi tutulması, maliyetli ve uzun sürecek duruşları engeller.

Titreşim analizi, modern endüstride kestirimci bakımın en etkili araçlarından biridir. Makinelerde oluşabilecek arızaların erken tespiti sayesinde büyük arızalar ve maliyetli duruşlar önlenebilir. Titreşim analizi ile makinelerin güvenli ve verimli bir şekilde çalışması sağlanarak, üretim hatlarının sorunsuz bir şekilde işlemesi desteklenir. Özellikle büyük sanayi tesislerinde titreşim analizi, operasyonel maliyetleri azaltarak üretkenliği artırır ve güvenliği sağlar.